Hầu hết những chương trình máy tính mà chúng ta sử dụng, cho dù là các bộ ứng dụng Office, trình duyệt web, hay thậm chí game video, đều được cấu hình thông qua các giao diện menu và đây gần như đã trở thành cách mặc định để sử dụng mọi thứ.

Nhưng một số chương trình yêu cầu bạn phải tiến xa hơn thế. Thay vì các menu, bạn phải chỉnh sửa một file văn bản để phần mềm chạy theo ý muốn.

Các file văn bản này cấu hình phần mềm và được gọi là file config (file cấu hình). Nếu muốn nâng cao kiến ​​thức về máy tính của mình, bạn sẽ cần biết file config là gì và cách chỉnh sửa chúng ra sao.

File config là gì?

Trước khi tìm hiểu sâu hơn, hãy hãy xác định file config là gì.

Các file config về cơ bản là những file văn bản có thể chỉnh sửa, chứa thông tin cần thiết để chương trình hoạt động thành công. Các file được cấu trúc theo một cách cụ thể và được định dạng để người dùng có thể cấu hình.

Mặc dù một số cấu hình được hard code vào phần mềm, các cài đặt mà bạn có thể thay đổi được bao gồm trong những file cấu hình.

Đáng ngạc nhiên là, không có tiêu chuẩn nào được xác định về cách các file cấu hình hoạt động hoặc chúng trông như thế nào. Mọi thứ hoàn toàn phụ thuộc vào ý thích của nhà phát triển chương trình.

Không có tiêu chuẩn nào được xác định về cách các file cấu hình hoạt động hoặc chúng trông như thế nào

Người dùng Linux sẽ đặc biệt quen thuộc với các file cấu hình, vì nhiều tác vụ bảo trì cơ bản yêu cầu chỉnh sửa chúng. Quá trình tinh chỉnh Raspberry Pi, như chỉ định một mạng không dây để kết nối hoặc đặt dung lượng RAM cho đồ họa, thường dựa vào việc chỉnh sửa file config.

Tuy nhiên, file cấu hình không dành riêng cho Linux. Đôi khi bạn có thể phải chỉnh sửa chúng trong Windows hoặc macOS.

Cách tìm và chỉnh sửa file config

Một số file config được cấu trúc theo định dạng thiết kế riêng của nhà phát triển. Những file khác sử dụng các tiêu chuẩn được biết đến rộng rãi, dùng để cấu trúc dữ liệu, như:

• JSON (JavaScript Object Notation)
• YAML (YAML Ain’t Markup Language)
• XML (eXtensible Markup Language)

Một số chương trình load thông tin được lưu trữ trong file cấu hình khi chúng khởi chạy. Trong khi đó, những chương trình khác chỉ định kỳ kiểm tra file cấu hình để xem nó có bị thay đổi không.

Bất cứ file cấu hình nào bạn muốn chỉnh sửa đều đủ thông minh để tạo một bản sao, trước khi có bất kỳ thay đổi nào được thực hiện. Bằng cách này, nếu có sự cố, bạn có thể khôi phục bản sao và bắt đầu lại!

Bây giờ, hãy nhìn vào một file cấu hình trong thế giới thực. Như đã đề cập trước đó, chúng có đủ kiểu và dung lượng khác nhau. Một file cấu hình mà bạn gần như chắc chắn quen thuộc là file hosts. Windows, Mac và Linux đều sử dụng file này để ánh xạ thủ công các địa chỉ IP thành hostname.

File cấu hình Windows

Người dùng Windows sẽ tìm thấy file hosts trong C:windowssystem32driversetc.

Bạn có thể mở file hosts bằng cách nhấp đúp chuột và chọn Notepad từ danh sách các ứng dụng được đề xuất. Đây là tất cả những gì bạn cần để xem và chỉnh sửa các file cấu hình như file hosts. Tuy nhiên, có một số lựa chọn thay thế có sẵn (xem chi tiết bên dưới).

Khi mở file, bạn sẽ thấy nó sử dụng khoảng trắng để tách các phần tử.

Mỗi hostname có một dòng riêng

Mỗi hostname có một dòng riêng, theo sau là một tab stop (điểm dừng tab) và địa chỉ IP. File hosts còn cho phép người dùng thêm chú thích và nhận xét, tất cả đều bắt đầu bằng ký hiệu dấu thăng #.

File cấu hình Linux

Trên Linux, bạn sẽ tìm thấy file hosts trong /etc/. File này có thể được mở trong Gedit hoặc một trình soạn thảo dòng lệnh như Nano hay Vim. Trong hầu hết các trường hợp, bản phân phối Linux của bạn sẽ có một hoặc tất cả những công cụ này được cài đặt sẵn.

Một số chương trình lưu trữ file cấu hình trong thư mục chính, với một khoảng thời gian ở đầu tên file. Những file cấu hình này đôi khi có phần mở rộng file .rc và ta gọi chúng là các dotfile.

File cấu hình trong macOS

Giống như Linux, file hosts có thể được tìm thấy trong /etc/ trên macOS.

Người dùng Mac sẽ biết rằng BBEdit là trình soạn thảo văn bản mặc định, được cài đặt sẵn. Chính điều này làm cho nó lý tưởng để chỉnh sửa các file cấu hình trong macOS. Tuy nhiên, như với Linux, các trình soạn thảo dòng lệnh Vim và Nano cũng có sẵn.

Ứng dụng để chỉnh sửa file config một cách an toàn

Bây giờ, bạn đã biết các file cấu hình được sử dụng để làm gì. Tiếp theo, hãy tìm hiểu cách chỉnh sửa chúng.

Để làm điều này, bạn sẽ cần một trình soạn thảo văn bản. Tránh sử dụng một công cụ tạo tài liệu thông thường, vì chúng có thể thêm định dạng vào file, khiến file không thể được đọc chính xác.

Khi bạn chỉnh sửa một file cấu hình, việc đảm bảo tuân thủ các quy ước rất quan trọng

Các trình soạn thảo gốc có sẵn, như đã đề cập. Tuy nhiên, để thêm các chức năng bổ sung, trình soạn thảo văn bản của bên thứ ba cũng có sẵn:

• Tải Notepad++ cho Windows (Miễn phí)
• Tải Atom cho Windows, Atom cho macOS, Atom cho Linux (Miễn phí)
• Tải Sublime Text Editor cho Windows, Sublime Text Editor cho macOS, Sublime Text Editor cho Linux

Khi bạn chỉnh sửa một file cấu hình, việc đảm bảo tuân thủ các quy ước rất quan trọng. Một số file cấu hình, như file hosts, sẽ giải thích quy ước cho bạn trong các dòng nhận xét. Những file khác sẽ buộc bạn phải đọc một số tài liệu, hoặc một vài bài viết trên blog.

Cuối cùng, nếu file cấu hình bạn chỉnh sửa có định dạng JSON hoặc XML, hãy xem xét trình soạn thảo có tính năng highlight cú pháp. Notepad++ và Atom đều là những lựa chọn tốt ở đây. Việc highlight cú pháp sẽ cải thiện độ chính xác bằng cách chỉ rõ khi bạn phạm lỗi.